موتور جستجو چیست و انواع موتورهای جستجو ایرانی و خارجی

معمولاً اولین چیزی که با شنیدن موتور جستجو Search Engine به یاد می آوریم احتمالا گوگل است؛ اما می خواهیم ببینیم که موتور جستجو چیست و چگونه کار می کند و با بهترین انواع موتورهای جستجو ایرانی و خارجی که شاید اسامی آن ها حتی به گوشتان نخورده آشنا شویم.

همه ما با شنیدن موتور جستجو به یاد گوگل یا بینگ می افتیم که دو نمونه از موتور جست و جو های معروف هستند اما اول از همه باید بدانیم که موتور جستجو لزوماً در وب جست و جو نمی کند. بله درست شنیدید؛ آنچه که ما به اسم موتور جستجو شنیدیم خلاصه ی موتور جستجوی وب (Web Search Engine) است که کوتاه شده آن را بیشتر شنیدیم.

میدانیم که در دنیای تکنولوژی محور امروز، گوگل حرف اول را میزند و حتی کلمه Google هم به عنوان یک فعل به لغات های انگلیسی افزوده شده است. مثلاً در صحبت های روزمره برای اینکه کسی بگوید آن کلمه را سرچ یا جست و جو کردم، میگوید فلان کلمه را گوگل کردم. بزرگ ترین و شناخته شده ترین شرکت بودن به این معنا نیست که تنها انتخاب ما گوگل است، بلکه موتورهای جست و جوهای دیگری هستند که میتوانیم از آن ها به عنوان انتخاب های جایگزین استفاده کنیم. در ادامه نگاهی به آن ها می اندازیم. (مطالعه بیشتر: الگوریتم کافئین گوگل چیست؟)

انواع موتورهای جستجو خارجی

موتور جست جوی گوگل Google

گفتیم که موتور جستجوی Google شناخته شده ترین و بزرگترین موتور جستجو در اینترنت در کل دنیا است. طبق تحقیق سایت statista.com که در سال 2021 انجام شده است گوگل به تنهایی 86.7 درصد سهم بازار دنیا را در اختیار دارد. البته اگر یوتیوب و گوگل ایمیج و گوگل مپ را هم در این درصد حساب نکنیم. حدود 6.5 درصد سهم بازار دنیا هم در اختیار موتور جستجوی bing قرار دارد و کمتر از 7 درصد برای سایر موتورهای جستجو باقی می ماند.

اکثر مردم از موتور جست و جو گوگل استفاده می کنند اما یکی از دلایلی که درصد کمی از مردم از سایر موتورهای جستجو استفاده می کنند به این دلیل است که حریم شخصی خود را حفظ کنند زیرا گوگل دیتاهای کاربران خود را جمع آوری می کند. اگر تا الان از گوگل استفاده کردید، سایر موتورهای جست و جو را که در ادامه معرفی می کنیم، امتحان کنید شاید یکی از آن ها را ترجیح بدهید.

سرچ اینجین Bing

بینگ یک موتور جستجو با هوش مصنوعی و متعلق به شرکت مایکروسافت است که امروزه بعد از گوگل جزو شناخته شده ترین موتور جست و جو است. کارکردن با Bing آسان است ولی ممکن است نتایج جست و جوی گوگل و بینگ متفاوت باشد. با آپدیت و سرمایه گذار بیش از ۱۰ میلیارد دلاری مایکروسافت در Open AI توانست در مارس ۲۰۲۳ توانسته بخشی از بازار گوگل را بدست آورد، پیشنهاد میکنم مقاله مایکروسافت بینگ با نسخه پیشرفته از ChatGPT بخوانید.

موتور جستجوی Yahoo

موتور جست و جوی Yahoo قدمتی حتی بیشتر از گوگل دارد ولی همچنان با بخش هایی که به روز نشده اند، جزو برترین موتور جستوجوگر دنیا محسوب می شود. یاهو علاوه بر موتور جستجو، خدماتی چون سرویس ایمیل، اخبار، بازی و خرید آنلاین را برای شما فراهم می کند. چندی پیش یاهو سرویس یاهو مسنجر خود متوقف کرد. (مطالعه بیشتر: سئو موبایل چیست)

موتور جستجو DuckDuckGO

سرچ اینجین داک داک گو، به دلیل حفظ حریم شخصی کاربران خود، هر روزه به محبوبت خود می افزاید، میتوان گفت موتور جستجوی بدون سانسور و به معنای واقعی کلمه DuckDuckGo کاربران خود را ردیابی نمی کند. این موتور جست و جو قابلیت های جالبی دارد مثلاً اگر میخواهید در یک سایت یا موتور جستجوی دیگر سرچ کنید کافیست قبل! را بنویسید و سپس سایت مورد نظر خود را انتخاب کنید و پس از آن عبارتی که به دنبال آن هستید را بنویسید. البته بنظر میرسد این موتور جستجو الگوریتم مشابه گوگل دارد چون معمولا نتایج آن بسیار مشابه گوگل است و میتواند جایگزین مناسبی برای موتور جستجوی گوگل باشد.

موتور جست و جوی Yandex

یاندکس نیز یکی از موتور جست و جوهای معروف است که در روسیه، 60 درصد سهم بازار را در اختیار دارد. Yandex خدماتی همانند گوگل ارائه می دهد اما در یک طرح بندی زیباتر و کاربر پسندتر. یاندکس ابزارهای دیگری همچون اپلیکیشن های موبایل، ترجمه و فضای ذخیره سازی ارائه می دهد.

موتور جست و جو Baidu

بایدو در سال 2000 ساخته شد و محبوب ترین موتور جستجوگر در چین با سهم بازار 70 درصد اینترنت است. از آن جایی که چین جمعیت زیادی دارد، میزان سرچ بالایی روزانه در آن انجام می شود. متاسفانه baidu به شدت سانسور شده است و عکس ها و برخی سایت های سیاسی در بایدو بلاک شده اند. امکاناتی که بایدو در اختیار کاربران قرار می دهد مانند گوگل است؛ مثلاً سرویس ذخیره سازی ابری، نقشه، ادوردز، سیستم عامل و … را در اختیار کاربران خود قرار می دهد.

Ask.com

سایت Ask.com یک وبسایت با فرمت پرسش و پاسخ است که کار با آن را بسیار برای افرادی که کار با کامپیوتر را بلد نیستند راحت تر می کند. سایت Ask معمولاً پرسش های پرتکرار که به جست و جوی شما مربوط است را نشان می دهد که به شما کمک می کند تا به منابع کامل تری برای یافتن جواب خود دسترسی داشته باشید.

موتور جستجو you.com؛ تحولی نوین در جست و جو با کمک هوش مصنوعی

این موتور جست و جو که به کمک هوش مصنوعی به شما کمک می کند مدتی است که جزو ترندهای جهان است و کاملاً رایگان به شما خدمات ارائه می دهد. بجز جست و جو، you.com میتواند به شما در نوشتن، کدنویسی، طراحی عکس کمک کند. حتی با قابلیت YouChat که دارد می توانید با آن چت کنید و سوالات خود را از آن بپرسید. به قدرتی you.com قابلیت های جالبی را در خود جای داده است که ممکن است گوگل و سایر موتورهای جست و جو را کنار بگذارید و آن را به موتور جستجوی اصلی خود تبدیل کنید.

برای خواندن قابلیت های موتور جستجوی you.com مقاله ی موتور جستجوی you.com را مطالعه کنید.

WolframAlpha

موتور جستجوی WolframAlpha با بقیه موتورهای جست و جو کمی متفاوت است زیرا این سایت برای انتقال دانش به خصوص در حوزه ریاضی، علم و تکنولوژی، جامعه و فرهنگ و زندگی روزمره ساخته شده است. این دسته بندی ها خود دارای زیر دسته هستند که کمک می کند تا سریع بتوانید به داده ها، آمارها و جواب متخصص ها در مورد سوالات خود برسید.

Ecosia.org

شاید برایتان جالب باشد که بدانید استفاده بیش از اندازه از موتورهای جستجو تاثیرات زیادی بر روی محیط زیست دارد و گاز CO2 منتشر می کند. اینجاست که موتور جست و جوی Ecosia برای دوستداران محیط زیست بسیار اهمیت می یابد. Ecosia به ازای هر 45 سرچ که انجام می شود یک درخت می کارد.

سایت Search Encrypt

یکی دیگر از موتور جستجوگرهایی که بسیار به حریم شخصی کاربران اهمیت می دهد سایت Search Encrypt است که از رمزنگاری لایه های Secure Sockets Layer و رمزگذاری AES-256 استفاده می کند تا مطمئن شود که داده های کاربرانش قابل ردیابی نباشد. به این دلیل سرچ اینکریپت نتایج جستجو هایش شخصی سازه شده و بر اساس تاریخچه جست و جوی شما نیست. ویژگی دیگر این موتور جستجو، پاک کردن داده های جستوجوی شما بعد از 15 دقیقه عدم فعالیت است. این یعنی لازم نیست شما نگران حریم شخصی خود باشید حتی اگر کسی به کامپیوتر شما دسترسی داشته باشد.

Gibiru.com

شعار Gobiru ، سرچ بدون فیلتر شخصی است و این دقیقاً چیزی ست که این موتور جستجوگر ارائه می دهد. با دانلود کردن افزونه فایرفاکس AnonymoX، تمام جستجو های شما از یک Proxy IP Address فرستاده می شود که باعث میشود تا نتایج جستجوی شما محرمانه و بدون جهت گیری باقی بماند و کسی هم نتواند داده های شما را ردیابی کند.

Disconnect Search.me

موتور Disconnect Search به شما این امکان را می دهد که بتوانید از هر موتور جستجو خارجی که خواستید به صورت ناشناس سرچ خود را انجام دهید. در واقع کوئری یا عبارتی که شما سرچ می کنید از طریق سرور های Disconnect به موتور جست و جو مد نظر شما انتقال پیدا می کند و باعث می شود تا بتوانید بدون نگرانی حریم شخصی جست و جوی خود را انجام دهید. این سایت همچنین اکستنشن و اپی دارد که از تبلیغات و ردیابی اطلاعات شما جلوگیری می کند.

موتور جست و جوی معنایی SwissCows

این موتور جست و جو با رمزگذاری داده هایتان و ذخیره نکردن اطلاعات شما مانند IP و کوئری ها به شما امنیت و privacy را می دهد. سرور های Swisscows در داخل سوئیس قرارداد که جزو سخت گیرانه ترین کشورها در حفظ حریم شخصی است.

Boardreader.com

موتور جستجوی Boardreader به شما امکان می دهد تا در میان فوروم ها و انجمن های آنلاین جستجو کنید و از بین آن ها نتایج را بر اساس زمان و زبان فیلتر کنید. اگر شما به دنبال یک نوشته جزئی که توسط کاربران واقعی هستید Boardreader بهترین گزینه برای شروع است.

Qwant

این موتور جستجو نیز از داده های شخصی شما یا سرچ های شما برای تبلیغات یا موارد دیگر استفاده ای نمی‌کند. موتور جستجوی Qwant ظاهری جذاب دارد و علاوه بر دسته بندی های خبر، وب و اجتماعی دسته بندی موزیک هم دارد و به کمک هوش مصنوعی کمک می کند تا یک آهنگ را جست و جو کنید. با استفاده از شورتکات “&” قبل از اسم وبسایت می توانید هر چیزی که که در آن سایت می‌خواهید را سرچ کنید. مثلا &Wikipedia و بعد از آن عبارت مد نظرتان را بنویسید تا در ویکیپدیا نتایج سرچ خود را ببینید.

SearX.me

SearX یک موتور جست وجوی کد باز (open source) است که در گیت هاب هم قرار داده شده است و هر کسی می‌تواند به سورس اصلی آن دسترسی داشته باشد و حتی آن را کاستومایز (customize) کند و به عنوان موتور جست و جوی خود به کار برد. SearX بسیاری تنظیمات و مزیت هایی در اختیار کاربر قرار می دهد که سایر موتورهای جست و جو ندارند و به شما نتایج سریع، بدون جهت گیری و دقیق نشان می دهد.

Lukol

Lukol یک موتور جستجوی ناشناس است که نتایج را از گوگل به شما نشان میدهد اما حریم شخصی شما را با حذف المان های قابل ردیابی حفظ می کند. این یعنی شما می توانید از قدرت جست و جوی گوگل استفاده کنید بدون اینکه نگران باشید داده های شما ردیابی شود. از لحاظ کارایی، کار با لوکول بسیار ساده است و شما می توانید از میان وب، عکس، اخبار و ویدئو کنید اما آپشنی برای فیلتر کردن نتایج ندارد.

Wiki.com

این موتور جستجو در تمامی سایت های wiki و Wikipedia جست و جو می کند و عبارت های مورد نظر را برای شما نمایش می دهد. به نظر میرسد که با موتورهای جست و جوی قوی تری که در بالاتر اشاره شد این موتور جست و جو خیلی کاربرد نداشته باشد.

یافتن آرشیو سایت ها به کمک Archive.org

گاهی اوقات به سایت Archive.org ماشین زمان نیز می گویند چون شما با کمک این سایت می توانید به روند تغییرات یک سایت از ابتدا تا الان دسترسی داشته باشید و حتی اطلاعات قدیمی آن سایت را ببینید.

جست و جو اسلاید و PDF با slideshare.net

اسلایدشیر به شما این امکان را می دهد تا بتوانید کتابهای الکترونیکی و اسلایدهایی که در آن آپلود شده است را سرچ کنید. مثلاً می توانید اکثر کتاب های for dummies را به راحتی در آن پیدا کنید و بخوانید؛ برای دانلود برخی از فایل ها نیاز به ثبت نام و حتی پرداخت دلاری هستید اما خواندن آنلاین همان کتاب ها رایگان است و نیازی به ثبت نام نیست.

چهار موتور جست و جوی دیگر

MetaGer، Gigablast، Oscobo، infinity search نیز موتور جستجوهای دیگری هستند که بر حریم شخصی تاکید می کنند و دیتاهای شما را رمزنگاری می کنند.

چند وبسایت خارجی پرکاربرد که موتور جستجو محسوب نمی شوند

توییتر، پینترست، فیس بوک هم شبکه های اجتماعی محسوب می شوند که خودشان قابلیت سرچ و جستجو را دارند. در پینترست عکس ها و فیلم های زیادی است که میتوانید با سرچ کردن به آنها دست پیدا کنید.

سایت CC Search Portal (creativecommons.org) هم به شما این امکان را می دهد که به فایلی هایی مانند، موزیک، فیلم یا عکس که بدون رعایت حق نشر هستند دسترسی داشته باشید. شما می توانید بدون نگرانی از حق انتشار فایل های این سایت آن ها را استفاده کنید.

سایت musclewiki برای شما ورزش های زیادی برای هر نقطه از بدن پیشنهاد می کند. شما میتوانید عضله که میخواهید روی آن کار کنید و وسیله مورد نظر خود را انتخاب کنید سپس ورزش مناسب برای آن عضله را ببینید. خوبی این وبسایت این است که به گوگل ترنسلیت متصل است و به زبان های گوناگون می توانید ورزش ها را مشاهده کنید.

انواع موتور جستجو ایرانی

در چند سال اخیر و با اوج گرفتن بحث اینترنت ملی و فیلتر شدن بزرگترین موتور جستجو ها مانند گوگل، موتور های جستجوی ایرانی نسبت به قبل پررنگ تر شده اند. اگرچه که این موتورهای جستجوی ایرانی همانند سایر موتورهای جست و جوی مطرح شده نیستند و نقایص زیادی دارند؛ اما می توانند در زمان داخلی شدن اینترنت به شما کمک کنند. اکثر موتور جستجوهای ایرانی که معرفی می شوند مانند پارسی جو (parsijoo.ir) ، سلام (salam.ir) ، پارسیک و یوز از کار افتاده اند و در حال حاضر ادامه کار آن ها در هاله ای از ابهام است.

جسجو jasjoo.com

جستجو از قدیمی ترین موتور های جستجوی ایرانی است که قابلیت هایی مانند ترجمه، تاریخ و ساعت، دسترسی به تصاویر، فیلم و اخبار دارد. همچنین قابلیت بازی آنلاین کردن در آن نیز فراهم است. یکی دیگر از قابلیت های آن این است که اگر کلمه ای را به صورت فینگلیش سرچ کنید، آن را به فارسی تبدیل می کند. در بین موتورهای جستجوی ایرانی جسجو، همچنان در حال فعالیت است.

موتور جستجوی ایرانی گردو (gerdoo.me)

فکر میکنم در حال حاضر گردو جزو بهترین موتور جست و جوهایی ایرانی باشد. گردو مثل گوگل، پیش نمایشی از نتایج به شما نشان می دهد که با کلیک بر روی سایت می توانید نتایج را مشاهده کنید. یکی دیگر از مزایای استفاده از گردو این که با افزایش تعداد سرچ ها مبلغی به خیریه کمک می شود تا انگیزه باشد تا کاربران بیشتری از آن استفاده کنند.

موتور جست جوی ذره بین zarebin.ir

ذره بین موتور جستجوی ارائه شده توسط همراه اول است که در اسفند سال 99 از آن رونمایی شد. ذره بین جزو موفق ترین موتور جستجوهای ایرانی تاکنون بوده است. هزینه اینترنت ذره بین به صورت نیم بها محاسبه می شود. همچنین در این موتور جست و جو بسته هایی وجود دارد که با فعال سازی آن ها میتوانید هزینه اینترنت خود را رایگان کنید. نتایج جست و جو در ذره بین بسیار به نتایج سرچ در گوگل نزدیک است اما ممکن است کمی ترتیب نتایج باهم فرق داشته باشد.

پارسیک parseek.ir ، موتور جستجویی از کارافتاده

این موتور جست و جوی ایرانی نیز فقط قابلیت سرچ در وب را دارد و جستجوی تصویر یا ویدئو برای آن امکان پذیر نیست. امروز هم که در حال تست پارسیک بودم سایت آن در دسترس است اما نتایجی نشان نمی دهد و با بانک اطلاعاتی که دارد ارتباط برقرار نمی کند.

موتور جستجوی پارسی جو (منسوخ شده)

به نظر می رسید پارسی جو کامل ترین موتور جستجوی ایرانی باشد؛ اما نقایص بسیاری دارد و برای نشان دادن نتایج مدت زمان زیادی باید صبر کرد. البته هم اکنون که در حال نوشتن این مقاله هستم، در باز کردن مشکلاتی وجود دارد و وب سایت باز نمی شود.

موتور جستجوگر از کار افتاده سلام salam.ir

سلام عبارت های جستجو شده را از سایر موتورهای جستجو مانند ask، bing، google و یاندکس پیدا کرده و از بین آن ها بهترین را به شما نمایش می دهد. تنها مزیت این موتور جست و جو زبان فارسی آن است. سلام نیز از دسترس خارج شده است.

موتور جست و جوی بازنشسته یوز

این موتور جست جو در سال 1388 طراحی و کدنویسی آن آغاز شد و پس از هزینه های چند میلیارد تومانی در سال 93 رونمایی شد. پس از آن در سال 98 ادامه کار متوقف شد.

دایرکتوری کتاب اول

کتاب اول (avval.ir) که نوعی دایرکتوری محسوب می شود به شما امکان این را می دهد تا در بین کسب و کار ها جست و جو کنید. یکی از ایراداتی که کتاب اول دارد این است که فقط در شهر تهران امکان جست و جو وجود دارد و در سایر شهرستان ها این امکان وجود ندارد.

سوالات متداول درباره موتورهای جستجو